Yen & Dollar Suuqyada Oo Waji Cusub Galaya

Waxaa jiray waqti ay dad badan rumeysnaayeen in dollarka Mareykanka uu yahay tiirka ugu adag ee dhaqaalaha caalamka, lagamana hor imaan karo. Laakiin markasta oo la xasuusto in dhaqaalaha adduunka uu yahay isbeddel joogto ah, waxaa muuqanaya in aanay jirin xeer joogto ah oo lagu kalsoonaado. Waxaa la joogaa xilli cusub oo suuqyo lacageed ay halis iyo fursad isku mar yihiin. Mid ka mid ah arrimaha ugu murugsan ee hadda laga hadlayo waa kororka dollarka Mareykanka marka loo eego yen-ka Jabaan. Tani waa saameyn waxa ay ku leedahay ganacsiga, siyaasadda lacagta, iyo xitaa maskaxda maalgashadayaasha caalamka.

Maalmo is xigxiga, dollarka wuxuu gaarayey heerar sare marka loo eego yen-ka, taas oo keentay hadal hayn aad u weeyan. Dadka falanqeeya dhaqaalaha waxay is weydiinayaan su’aal adag. Ma sii jiri doonaa kororka dollarka ee la xiriira jabitaanka yen-ka, mise waa uun mowjad kooban oo ku saleysan dareen iyo cabsi? Su’aashani ma aha mid sahlan, waayo waxaa arrinta ku milan siyaasado lacageed, cadaadisyo suuqeed, iyo danaha bangiyada dhexe ee labada dal.

Bankiga dhexe ee Japan weli wuxuu haystaa siyaasaddii dulsaarka hoose ee muddada dheer socotay, halka Mareykanka uu dhowr jeer kordhiyey dulsaarkiisa si uu ula dagaallamo sicir-bararka. Natiijadu waxay noqotay in maalgeliyeyaashu ay bilaabaan inay doorbidaan kaydka iyo lacagta Mareykanka, taasoo dollarka sare u qaaday. Laakiin kororkani ma ahan mid la hubo inuu sii socon doono, maadaama ay jiraan calaamado muujinaya in dhaqaalaha Mareykanka uu bilaabay inu muujiyo hoos u dhac, halka Japan ay bilaabayso inay dib u eegto istiraatijiyadeedii hore.

Dhinaca kale waxaynu ognahay in suuqa lacagaha uu yahay mid dareen ku shaqeeya. Cabsida laga qabo in Bangiga Dhexe ee Japan uu faragelin sameeyo si uu u xasiliyo yen-ka ayaa la wareegtay warbaahinta suuqyada. Taas micnaheedu waa in dhaqaalah aysan ku salaysnayn kaliya tirooyinka, balse sidoo kale ku salaysan tahay dareenka laga qabo mustaqbalka. Tusaale ahaan, hadal yar oo ka soo baxay guddoomiyaha bangiga dhexe ee Japan ayaa filanwaa bedeli kara jihada is-dhaafsiga dollarka iyo yen-ka, taasoo keeni karta in suuqa uu si lama filaan ah u jahawareero.

Waxaa sidoo kale xusid mudan in Japan ay tahay dal dhoofin badan leh, halka Mareykanku uu ku tiirsan yahay wax soo saar gudaha ah oo qaali ah. Marka dollarka kor u kaco wax soo saarka Mareykanka wuxuu noqdaa mid qaali ku ah suuqyada dibedda, taasoo dhaawaceysa tartankiisa. Halka Japan oo leh lacag daciif ah, ay awood u leedahay inay kobciso wax so saarka dhoofinta. Laakiin haddii yen-ku uu aad u daciifo, qiimaha alaabta cunto, shidaal, iyo badeecooyinka kale ee la keeno gudaha wa ay sare u kici karaan, taasoo dhaawici karta awoodda iibsiga ee shacabka Japan. Sidaas darteed labaduba waxay wajahayaan cadaadis siyaasadeed iyo mid dhaqaale, waxayna u baahan yihiin in ay si taxaddar leh u maareeyaan saameynta sicirka sarrifka.

Waxaa xusid mudan in dhaqaalaha Japan uu si weyn ugu tiirsan yahay kalsoonida gudaha iyo in la ilaaliyo xasilloonida qiimaha. Tani waxay keentay in dowladda Japan ay aad uga fiirsato tallaabo kasta oo ay qaadeyso, gaar ahaan haddii ay tahay in ay faragelin ku sameyso suuqa sarrifka lacagaha. Maalgeliyeyaasha caalamka waxay si dhow ula socdaan warar ka soo baxa Tokyo, iyagoo sugaya tallaabo kasta oo muujin karta in dowladda Japan aysan u dulqaadan doonin yen keed inu aad u daciif ah.

Sida ay yihiin xaaladaha hadda, dad ka badana waxa ay dareemayaan in kororka dollarka uu yahay mid waqti yeesan, oo aan ku dhisneen saldhig adag oo siyaasadeed ama dhaqaale. Marka laga eego dhinaca kale bangiyada dhexe waxay isku dayayaan inay dejiyaan xasillooni, balse mararka qaar waxaa ka hor yimaada cadaadiska suuqa, oo si isdaba joog ah u dhaliya isbeddelo lama filaan ah. Waxaa la filan karaa in yen-ku uu heli doono taageero siyaasadeed iyo mid suuqeed haddii uu hoos u sii dhaco heerka 160 ee loo dhigo dollarka  taasoo horey ugu dhacday taariikhda dhow, markaas oo dowladda Japan ay si toos ah u faragelisay si ay u xakameyso hoos u dhaca.

Intaa kaddib waxaa muhiim ah in la xasuusto in xiriirka dhaqaale ee u dhexeeya Japan iyo Mareykanka uusan ku dhisneen lacagta kaliya. Waxaa jira xiriiryo xooggan oo dhanka ganacsiga, militariga, iyo horumarinta tiknoolajiyadda ah. Saameynta dollarka ee hadda jirta waxay noqon kartaa mid ku socota muddo kooban, balse xitaa haddii uu dollarku sii adkaado, lama dhihi karo in yen-ka si aan micno lahayn u daciifayo. Waxaa jira kooxo badan oo suuqyada ku jira kuwaasoo sugaya in ay dib u iibsadaan yen marka uu gaaro heerarka hoose, taasoo keeni karta in isbeddel dhanka kor ah uu bilowdo.

Marka la fiiriyo dhammaan arrimahan waxaa muuqata in kororka dollarka ee hadda socda uusan ahayn mid si adag ugu tiirsan aasaasyo dhaqaale, balse uu yahay mid ay abuureen kala duwanaanshaha siyaasadaha lacagta ee labada dal. Marka ay siyaasadahaasi is bedelaan sida uu hadda muuqdo waxaa la filan karaa in dollarku hoos u dhaco, halka yen-ku uu helo fursad uu ku soo kabto.

xigasho:.Tradingview

Haddii la is barbar dhigo xaaladda hadda iyo tii sanadkii hore, waxaa jira isbeddel weyn. Waqtiyadii hore, yen-ka ayaa ahaa meel ay maalgashadayaasha caalamku u arkaan meel amaan ah. Laakiin tan iyo markii ay bilaabatay siyaasadda dulsaarka eberka ku dhow, kalsoonidaas wa ay yaraatay. Dhinaca Mareykanka, waxaa jiray dulsaaryo sare oo dhiirrigelinayey maalgelinta, laakiin hadda oo sicir bararka hoos u sii dhacayo, Fed-ka wuxuu bilaabay inuu ka fiirsado joogsiga kororka dulsaarka, taasoo keeni karta in la yareeyo xiisaha dollarka. Intaasi waxay muujinaysaa in isbeddel iman karo waqti dhow, waxaana suurtagal ah in xaaladda sarrifka ay si lama filaan ah isu bedesho marka midkood ama labaduba ay bedelaan istiraatiijiyadooda. 

Inkasta oo ay jiraan dad aaminsan in kororka dollarka uu yahay astaan muujinaysa in dhaqaalaha Mareykanku uu weli xooggan yahay, haddana waxaa jirta aragti kale oo sheegaysa in tani ay tahay guul been ah, taasoo si ku meel gaar ah u muuqata. Xaqiiqdii kororka dollarka wuxuu abuuraa cadaadis aan toos ahayn oo ku dhaca Mareykanka laftiisa, maadaama qiimaha dhoofintiisa uu sare u kaco, taasoo tartanka ganacsi ee shirkadaha Maraykanka hoos u dhigaysa. Waxaa sidoo kale jirta dhibaato kale oo la xiriirta deynta dalalka soo koraya ee ku qoran dollarka, kororka dollarka wuxuu sare u qaadaa culayska deynta ay dalalkaasi bixiyaan, taasoo khatar galin karta xasiloonidooda maaliyadeed.

Dhanka Japan iyadoo ay jirto hoos u dhac joogto ah oo ku yimid awoodda iibsiga ee yen-ka, dowladda iyo Bangiga Dhexe ee Japan waxay si xeel dheer ah uga fiirsanayaan istaraatiijiyadooda. Faragelinta suuqyada lacagaha si toos ah  iyada oo la iibsanayo  lacagaha qalaad  waxay noqon kartaa mid aad u saameyn badan. Laakiin inta badan Japan waxay doorbidaysaa in ay adeegsato siyaasado dabacsan sida istaraatiijiyad suuqayad ku dhiirrigeliso in ay is beddelo oo si dabiici ah. Tani waxay sare u qaadaysaa xiisaha laga qabo in mar kasta oo yen-ku gaaro heer aad u hooseeya, uu jiro khatar faragelin toos ah oo keenta in suuqyadu si deg deg ah u beddelaan jihada.

Arrinta kale ee la dareemayo waa isbeddelka habka ay dadku u fahmayaan doorka lacagaha caalamka. Xilli hore dollarka Mareykanka wuxuu ahaa xudunta kaliya ee suuqyada, laakiin hadda waxaa soo kordhaya dadaallo lagu raadinayo lacagaha kale sida CNY Shiinaha ama Euro Midowga Yurub. Inkasta oo aysan wali jirin lacag si buuxda ugu beddeli karta heer ka dollarka, haddana shaki kuma jiro in kalsoonida suuqyada ee dollarka ay hoos u dhacayso marka ay dhacaan falal siyaasadeed oo muujinaya in Mareykanku uusan lahayn midnimo siyaasadeed oo joogto ah. Tani waxay keeni kartaa in maalgashadayaashu ay bilaabaan inay kala firdhiyaan lacagahooda si ay khataraha ugu yareeyaan, taasoo si toos ah u saameyn karta qiimaha dollarka mustaqbalka dhow.

Waxaa jira cadaadisyo gudaha Japan ah oo keeni kara in ay timaado beddelid istaraatiijiyadeed oo dhinaca siyaasadda lacagta ah. Marka uu cadaadisku gaaro heer aan la aqbali karin, sida kor u kaca weyn ee qiimaha badeecooyinka muhiimka ah ee la keeno gudaha. Bangiga dhexe waxa khasba ku noqon karat in uu joojiyo siyaasadda dulsaarka hoose, ama ugu yaraan uu bilaabo inuu si tartiib tartiib ah u kordhiyo dulsaarka si loo yareeyo hoos u dhaca yen-ka. Taas micnaheedu waa in xaaladda hadda jirta aysan ahayn mid rasmi ah oo aan beddelmin, balse ay tahay xaalad suuqeed oo kumeelgaar ah.

Waxaa la isku raacsan yahay in Mareykanka uu hadda wajahayo dhibaatooyin gudaha ah oo aan laga fursan karin. Sicir-bararka weli ma ahan mid si buuxda loo xakameeyay, inkastoo uu hoos u dhacay marka lo barbardhigo 2022. Sidoo kale is badal ka suuqyada saamiyada iyo sare u kaca deynta dowladda Mareykanka waxay keeni karaan walaac joogto ah oo laga qabo mustaqbalka dhaqaalaha. Haddii Fed-ka uu go’aansado inuu joojiyo kordhinta dulsaarka ama xitaa uu yareeyo, taasoo la mid ah in la bilaabo hoos u dhigid  waxay noqon kartaa cadaadis weyn oo dollarka hoos u dhiga, isla markaana u sahla yen-ka inuu dib u soo kabsado.

Japan dhankeeda haddii ay bilowdo dib u eegista siyaasadeeda maaliyadeed ee muddada dheer, waxay keeni kartaa isbeddel weyn oo dhanka kalsoonida suuqyada ah. Haddii yen-ka uu bilaabo inuu adkaado iyadoo ay sabab u tahay siyaasado cusub, markaas waxaa la filan karaa in maalgashadayaasha caalamka ay dib ugu soo laabtaan suuqyada Japan gaar ahaan marka la tixgeliyo qiimaha hooseeya ee saamiyada Japan iyo koboca wax so saarka dhoofinta.

Haddaba marka la fiiriyo xagga taariikhda, isbeddelada u dhexeeya dollarka iyo yen-ka ma ahan kuwo cusub. Laga soo bilaabo 1980-meeyadii, waxaa jiray mowjado kala duwan oo marna dollarka sare u qaaday, marna yen-ka. Waxaa jiray xilliyo ay labada dowladood is fahmeen si ay u xakameeyaan sarrifka, sida heshiiskii Plaza Accord ee 1985, kaasoo lagu xakameeyey kororka dollarka oo wax u dhimey dhoofinta Mareykanka. Taasi waxay tusinaysaa in haddii xaaladdu noqoto mid khatar galin karta xasilloonida dhaqaale, ay dowladda Mareykanka iyo Japan ba bilaabi karaan wadahadal si ay ula tacaalaan cadaadiska suuqa.

Ugu dambeyntii isbarbardhig lagu sameeyo xaaladda maanta iyo xilliyadii hore wuxuu muujinayaa in kororka dollarka aanu ahayn mid aan dhammaaneyn, sida dad badan u maleyn karaan. Waxa uu ku saleysan yahay kala duwanaanta siyaasadaha lacagta labada dal, iyo dareenka suuqyada ee ku saabsan kalsoonida maalgashi ee labada dhaqaale. Marka dareenkaasi is beddelo, oo isbeddelka suuqyaduna way soo noqon karaan. Sidaas darteed kororka dollarka ee maanta looma tixgelin karo mid waara, gaar ahaan marka ay muuqato in siyaasadaha Fed-ka ay bilaabayaan inay deg degaan, halka Japan ay u muuqato inay diyaar u tahay in ay dib u eegto dulsaarkeeda si ay u xoojiso yen-ka.

Maanta waxaa muhiim ah in aan ka feejignaanno falanqaynta deg dega ah. Suuqa lacagaha ma ahan mid xisaab ku xiran oo lagu fahmi karo. Waxaa lagu fahmaa dareen, kalsooni, iyo saadaalin mustaqbalka ku saleysan. Haddii bangiga dhexe ee Japan uu muujiyo tallaabo firfircooni, ama Fed-ka uu muujiyo dabacsanaan cusub, waxa dhacaya isbeddel aan la fileyn oo ka yaabin doona suuqyada. Sidaas darteed ma aha in la rumaysto in dollarku had iyo goor sareyn doono, ama in yen-ku had iyo goor daciifi doono. Suuqu waa mid isbeddel badan leh, mid walbana wuxuu sugayaa goortii uu heli lahaa fursad uu ku sarreeyo.

Is-barbardhig Yen iyo Dollar maanta

Haddii la barbardhigo kororka dollarka iyo daciifnimada yen-ka sanadihii u dambeeyay, waxaa muuqata in arrintaasi ay tahay natiijada laba arrimood oo waaweyn

1.       Mareykanka oo dulsaarka si joogto ah u kordhiyay si uu ula dagaallamo sicir-bararka.

2.        Japan oo weli ku sii jiro siyaasaddii dulsaarka hoose ee muddada dheer.

Taasoo abuuraysa farqi weyn oo xiiso leh oo ka dhaxeeya labada dhaqaale.

Qodobka	USD (Dollar)	JPY (Yen)
Siyaasadda Lacagta	Adag (Fed kor u qaaday dulsaarka)	Dabcisan (BoJ wali eber u dhow)
Sicir-bararka	Weli sare (3.2%)	Kordhaya (3.4%)
Faragelin Dowladda	Maya (suuggu xor ayuu yahay)	Haa ($55B faragelin bishii Abriil)
Kalsoonida Maalgashadayaasha	Sare	Hoose
Saadaasha Falanqeeyayaasha	Wax yar oo hoos u dhac ah 2025	Kordhinta dulsaarka 2025-2026
Dhibaatada Ganacsi	Sarifka sare wuu dhaawacaa wax-soo-saarka	Sarifka hoose wuu caawiyaa dhoofinta

 

Laakiin hadda waxaa muuqata in Mareykanka uu ku socdo dariiq uu kaga fiirsanayo kordhinta dulsaarka  taas oo haddii la joojiyo, ay cadaadis ku noqon karto dollarka. Dhanka kale Japan waxay bilowday in ay iftiimiso dib u eegista istiraatiijiyadeed, taasoo la micno ah in ay kor u qaadi karto dulsaarka haddii yen-ku sii daciifo. Labadan isbeddel ayaa noqon kara kuwa meesha ka saara farqiga xoogga badan ee maanta ka dhaxeeya labada lacag.

Haddii yen-ku helo taageero siyaasadeed iyo mid suuqeed, isla markaana dollarku wajahayo cadaadis gudaha ah oo la xiriira sicir bararka iyo suuqyada maalgashiga, waxaa suuragal ah in isbeddel weyn uu dhaco bilaha ama sanadaha soo socda. Sidaa darteed kororka dollarka maanta waa in loo arkaa mid kumeel gaar ah oo u baahan in si weyn laga feejignaado, maadaama isbeddelka siyaasadda midkoodna uu keeni karo dib u rogasho buuxda.