WAA MAXAY CORE CPI?

Adduunka dhaqaale ahaan isbedbedelaya mid ka mid ah cabbiraadaha ugu muhiimsan ee si joogto ah loola socdo waa Core CPI taasoo astaan u ah heerka sicir bararka ee ay dareemaan dadka caadiga ah. Marka aan ka hadlayno koboca dhaqaale, siyaasadaha lacagta (monetary policy), iyo go’aannada bangiyada dhexe, waxaa mar walba fure u ah fahamka saxda ah ee CPI ga gaar ahaan qaybta “core”.

 

Waa Maxay CPI iyo Maxaa Lagu Kala Saaray CPI iyo Core CPI?

 

Consumer Price Index (CPI)

 

CPI waa cabbir muujinaya isbeddelka celceliska qiimaha badeecooyinka iyo adeegyada ay isticmaalaan macaamiishu muddo go’an gudaheed. Waxaa laga soo aruuriyay qaybo kala duwan sida

• Cuntada (Food)
• Guryaha (Housing)
• Gaadiidka (Transportation)
• Daryeelka caafimaadka (Healthcare)
• Dharka, waxbarashada, madadaalada, iwm.

 

Core CPI

 

Core CPI waa CPI la’aan cuntada iyo tamarta (energy). Qaybahaas laga saaray waa kuwo aad u kacsan, oo qiimahooda si deg deg ah isu bedbeddelo sida shidaalka ama raashinka. Sidaas darteed Core CPI waxa uu si sax ah u cabbiraa sicir bararka waqti dheer ah.

Tusaale: Haddii qiimaha cuntada iyo shidaalku kordho sababo aan la xiriirin dhaqaalaha gudaha, CPI guud wuu sareyn karaa, laakiin Core CPI wuxuu muujinayaa in sicir bararka joogtada ahi aanu kor u kicin.

 

Maxay Tahay Sababta Core (CPI) U Tahay Mid Muhiim Ah?

 

1. Waxay Ka Tarjumaysaa Sicir-bararka Dhabta Ah

 

Maadaama ay ka saartay cunsurrada isbedbeddelka badan (volatile), Core CPI waxay si dhab ah u muujinaysaa sida qiimaha noloshu u kordhayo muddo dheer.

 

2. Go’aamada Federal Reserve (FED) iyo Bangiyada Dhexe

 

FED iyo bangiyada kale waxay adeegsadaan Core CPI marka ay doonayaan inay go’aan ka gaaraan

• Kor u qaadista ribada (interest rate)
• Hoos u dhigista sicirka dulsaarka
• Dejinta siyaasadda lacagta

 

3. Saameyn Ku Leh Suuqyada Maaliyadeed

 

Core CPI haddii ay kordho waxay keeni kartaa in sarifka dollarka kor u kaco, suuqyada saamiyada hoos u dhacaan, iyo in dadka maalgelinta u wareejiyaan dhanka dahabka ama cryptocurrency.

 

Saameynta Core CPI ee Nolol maalmeedka

 

Tusaale: Haddii kirada gurigaagu kor u kacdo 8%, caafimaadkaaguna uu qaaliyoobo, inkastoo qiimaha nafaqada (raashinka) hoos u dhacay, Core CPI wuxuu weli muujin doonaa koror, sababtoo ah waxa uu ka turjumayaa adeegyada waaweyn ee joogtada ah.

 

Sidee Loo Xisaabiyaa Core CPI?

 

Core CPI = (Qiimaha celcelis ee badeecooyinka iyo adeegyada qiimaha cuntada iyo tamarta)

Waxaa la xisaabiyaa bishii mar ama saddexdii biloodba hal mar (quarterly), iyadoo la adeegsado xogaha laga helo suuqa

• Qiimaha guryaha iyo kirada
• Qiimaha adeegyada sida korontada aan ka imaan shidaalka
• Qiimaha dharka, isgaarsiinta, adeegyada waxbarashada, caafimaadka, iwm.

 

 

Warbixinta Ugu Dambeeysay (Juni 2025) Halkee Maraysa Core CPI?

 

Maraykanka(USA)

• Headline CPI (Juni 2025): +2.4% sanadkiiba, +0.1% bishii
• Core CPI (cunto & tamar laga saaray): +2.8% sanadkiiba, +0.1% bishii

 

Euro Area (Eurostat/OECD)

• Headline CPI (Juni 2025): 2.2% sanadkiiba flash Juni 2025 hoos u dhac ilaa 1.9%
• Core CPI (Juni flash): 2.3%, hoos 0.4 dhibcood bishii kahor ah

 

China(CNY)

• CPI Juni 2025: hoos u dhac 0.1% YoY, farqi yar la mid ah labada bilood ee hore

 

Japan(JPY)

• Headline CPI Juni 2025: +3.6% YoY (sida la sheegay Juni)
• Core CPI Juni 2025 (laga reebo cunto cusub): +3.7%, halka “core‑core” (cunto & tamar laga reebay) +3.3%

Canada(CAD)

• CPI Juni 2025: 3.0% sanadkiiba, +0.6% bishii
•   CPI (Juni index): 2.6% gor u kaca 0.2% dhibcood sanad kii hore

·  

 

Mustaqbalka Halkee U Socdaa Core CPI 2025-2026?

Sida ay muujiyeen xogaha iyo falanqaynta ugu dambeysay, Core CPI ayaa la filayaa inuu sii ahaado mid xasiloon, laakiin sidoo kale waxaa jira caqabado iyo fursado isku dhafan oo mustaqbalka ah. Haddii aan si fudud u qeexno

 

1. Xasiloonida Sicir bararka

Core CPI hadda waxa uu ku socdaa meel u dhow bartilmaameedka (2% ee Maraykanka iyo dalalka kale ee waaweyn), taas oo ah war wanaagsan. Waxaa la saadaalinayaa inuu sii ahaado qiyaastii 2% ilaa 2.5% inta lagu jiro 2025 iyo intooda badan 2026.

 

2. Caqabadaha Joogtada Ah

• Qiimaha tamarta iyo cunnada oo mararka qaarkood sare u kici kara, gaar ahaan haddii xaaladaha caalamiga ah (sida colaadaha, silsiladaha sahayda) ay sii xumaadaan.
• Sicir barar hooseeya oo ka yimaada adeegyada, taas oo hoos u dhigaysa celceliska guud.
• Saamaynta siyaasadaha lacagta ee bangiyada dhexe haddii ribooyinka sare la sii hayo muddo dheer, waxaa dhici karta in sicir bararku hoos u dhaco.

 

3. Fursadaha La Filayo

• Horumarinta teknolojiyada iyo wax soo saarka oo qiimaha waxyaabaha ka dhigi kara mid hooseeya.
• Isbedelada suuqyada shaqada oo ay ku jirto hoos u dhac ku yimaada mushaharka (waxaana laga yaabaa in sicir bararku yaraan doono).
• Siyaasadaha dawladda oo dhiirrigelinaya deyn yar iyo maalgelin toos ah oo lagu xakameeyo.

 

4. Saameynta Suuqyada

Suuqyada saamiyada iyo forex ka ayaa u falcelin doona xogta Core CPI. Haddii sicir bararku hoos u dhaco, waxaa jiri kara fursado kordhin ribo iyo qiimaha saamiyada oo kor u kaca. Haddii sicir-bararka uu kor u kaco, waxaa jiri kara hoos u dhac iyo cabsi suuq.