Trump iyo Bangiga Dhexe Xiriirka Qaska leh ee La Xasuusan Doono

Markii Madaxweyne Donald Trump dib loogu doortay xilka madaxtinimada Maraykanka sanadkan 2025, arrinta ugu weyn ee mar kale la hadal hayo waa xiriirka ka dhexeeya xafiiska Madaxweynaha iyo Bangiga Dhexe ee Federaalka (Federal Reserve). Dooddu waxay si gaar ah u saameyneysaa Guddoomiyaha Bangiga Dhexe, Jerome Powell, iyo sida Trump u doonayo inuu saameyn ballaaran ku yeesho siyaasadda lacageed ee dalka.

Taariikh Kooban oo Ku Saabsan Xiriirkooda

Jerome Powell waxaa loo magacaabay Guddoomiyaha Bangiga Dhexe sanadkii 2017 xilligii Trump uu xilka hayey. Intii lagu jiray muddadii uu Trump xilka hayey markii hore, xiriirka labadooda wuxuu ahaa mid khilaaf badan, gaar ahaan marka ay timaaddo go’aamada ku saabsan dulsaarka (Interest rates). Trump si cad ayuu u dhaliili jiray Powell, isagoo mararka qaar ku eedeeyay in uu yahay "cadow" dalkan u shaqeynaya.

Dhaliisha ugu weyn ee Trump ayaa ahayd in Powell uusan si deg deg ah u jarin dulsaarka, isagoo doonayay in lacagaha la amaahdo noqdaan kuwo jaban si dhaqaalaha kor loogu sii qaado. Khilaafkan wuxuu keenay in la is weydiiyo Ma madax bannaan yahay Bangiga Dhexe?

Sharciyadda: Ma Ka Eryi Karaa Madaxweynaha Guddoomiyaha Bangiga Dhexe?

Sida uu dhigayo Xeerka Bangiga Dhexe ee Federaalka, qofka Guddoomiyaha ah wuxuu xilkiisa hayn karaa muddo cayiman, waxaana laga eryi karaa oo keliya haddii uu jiro "sabab sharci ah" sida musuqmaasuq, xanuun ama karti la’aan muuqata. Khilaaf siyaasadeed keliya laguma eryi karo, sida uu qeexayo sharciga. Ma jiro Madaxweyne horay ugu guuleystay in uu si toos ah xilka uga qaado Guddoomiyaha Bangiga Dhexe.

Jerome Powell laftiisa wuxuu dhowaan shaaciyay in uusan is casilayn haddii uu Madaxweynaha sidaas ku amro, wuxuuna yiri: "Xeer ahaan laguma qasbi karo Guddoomiyaha inuu is casilo. Waxaan hayaa xil aan madax bannaan ahay.”

Mowqifka Trump ee 2025

Dhawaan, isagoo la hadlayay barnaamijka NBC ee "Meet the Press" bishii January 2025, Trump wuxuu sheegay inuusan qorsheynin inuu si deg deg ah u beddelo Powell. Wuxuu yiri: “Maya, ma arko sabab aan hadda ugu beddelo. Haddii aan ka codsado, laga yaabee inuusan oggolaan.”

Si kastaba, hadalladan waxay muujinayaan in Trump weli doonayo inuu helo awood ballaaran oo uu ku saameeyo siyaasadda lacagta xitaa haddii uu ogyahay inuusan si sharci ah xilka uga qaadi karin Powell.

Kevin Warsh: Beddelka Uu Trump Ka Fikirayo

Inkasta oo Trump si cad u sheegay inuusan wali doonayn inuu Powell beddelo, haddana wararka la helayo waxay muujinayaan in uu ka fikirayo inuu magacaabo Kevin Warsh, oo hore uga tirsanaa guddiga Bangiga Dhexe, sidoo kalena la shaqeeyay shirkadda Morgan Stanley. Warsh wuxuu sidoo kale la taliye u ahaa Madaxweyne George W. Bush intii lagu jiray dhibaatadii dhaqaalaha ee 2008 dii.

Warsh waa nin aaminsan in la sameeyo Lacag Dijitaal ah oo Federaal ah (CBDC), wuxuuna dhaliilay deynta badan ee dowladdu gelayso. Wuxuu sidoo kale si dhow ula hadlay Trump dhowaan isaga oo ku sugnaa Mar-a-Lago, iyagoo ka wadahadlay sida uu Powell ugu beddeli karo kahor intaan xilkisu dhammaanin 2026.

Saameynta Siyaasadda Lacageed

Bangiga Dhexe wuxuu leeyahay shaqo aad muhiim u ah  waa inuu ilaaliyaa qiimaha lacagta, xakameeyaa sicir bararka, isla markaana dhiirrigeliyaa shaqo abuur. Haddii Madaxweynaha ama siyaasiyiinta ay si toos ah u farageliyaan shaqadiisa, waxaa dhici karta in go’aan lagu gaaro siyaasadd aheen oo aan ku salaysneyn xogta dhabta ah ee dhaqaalaha.

Tusaale ahaan, haddii Trump ku qasbo Bangiga Dhexe in uu hoos u dhigo dulsaarka si dadku u amaahdaan, waxa laga yaabaa in sicir barar sare dhaco, taas oo dhibaato ku keeni karta dhaqaalaha mustaqbalka ee fog.

Saameynta Caalamiga ah

Bangiga Dhexe ee Maraykanku wuxuu leeyahay saameyn caalami ah. Dollar-ka Mareykanka waa lacagta ugu weyn ee adduunka lagu kaydiyo laguna ganacsado. Haddii la dareemo in Bangiga Dhexe uu noqdo mid la siyaasaden karo, wadamada kale waxay lumin karaan kalsoonidii ay u hayeen nidaamka maaliyadeed ee Mareykanka.

Sidoo kale, wadamada dhaqaalahooda soo koraya sida Brazil ama India iyo Africa ba ayaa laga yaabaa inay wajahaan suuqyo aan xasilloonayn haddii siyaasadda lacagta Mareykanka si lama filaan ah isu beddesho.

Gabagabo: Maxaa La Filan Karaa?

Sanadahan soo socda waxay noqon doonaan kuwo go’aamiya mustaqbalka madax bannaanida Bangiga Dhexe ee Mareykanka. Madaxweynaha Trump wuxuu caddeeyay inuu doonayo inuu saameyn ku yeesho Powell, balse sharcigu wuxuu xaddidayaa awoodda uu ku leeyahay.

Su’aasha ugu weyn ee hadda la is weydiinayo waxay tahay: Miyuu Trump u hoggaansami doonaa xeerarka, mise wuxuu isku dayi doonaa inuu ka gudbo xuduudahaas oo uu sidii u gaari lahaa siyaasaddiisa lacageed?

Dadka taageersan madax bannaanida Bangiga Dhexe waxay ku baaqayaan in la ilaaliyo kalsoonida bulshada ee hay’addan, maadaama ay tahay tiirka ugu weyn ee dhaqaalaha Mareykanka iyo xasilloonida suuqyada caalamka.